Gia đình duy nhất còn gìn giữ nghề làm mặt nạ bồi ở phố cổ Hà Nội
Mặt nạ giấy bồi từng là món đồ chơi yêu thích của trẻ em Hà thành mỗi dịp trung thu.Đến nay,đìnhduynhấtcòngìngiữnghềlàmmặtnạbồiởphốcổHàNộ cuộc sống đổi thay muôn hình vạn trạng, khiến những chiếc mặt nạ giấy bồi đang dần biến mất. Hiện còn lại vợ chồng ông Nguyễn Văn Hòa và bà Đặng Hương Lan là những người cuối cùng tại khu phố cổ này duy trì nghề truyền thống này. Trên căn gác xép chưa đến 30m2, bà Lan và ông Hòa đang chăm chú, tỉ mẩn hoàn thành những chiếc mặt nạ giấy bồi truyền thống.Theo bà Đặng Hương Lan, nghề làm mặt nạ giấy bồi là nghề gia truyền ông cha để lại. Ngày xưa thời bao cấp, nhà nào cũng có công việc làm thêm. Hai vợ chồng bà Lan sáng đi làm nhà nước, tối về làm mặt nạ giấy. Cứ gắn bó với nghề như một cái duyên, cái nghiệp, tính đến nay đã được hơn 40 năm.Theo bà Lan, để tạo nên một chiếc mặt nạ giấy bồi phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ nấu hồ, làm khuôn mặt nạ, đến bồi giấy đã phết hồ vào khuôn tạo thành cốt trắng sau đó đem phơi rồi vẽ màu.“Lớp đầu tiên là lớp giấy A4, quét hồ làm từ củ sắn xay ra bột sau đó cho lớp thứ hai là giấy bìa lên. Bồi dần dần chồng thêm lớp thứ ba, thứ tư tùy theo độ dày mỏng của mặt nạ. Sau đó, gấp mép và cẩn thận lấy ra khuôn đem phơi tự nhiên từ sáng đến tối. Cuối cùng lấy bút vẽ phác họa từng chi tiết cho mặt nạ, làm cái này cần có sự tỉ mỉ, kiên trì, lớp này khô mới vẽ tiếp chi tiết khác để không bị nhòe”, bà Lan chia sẻ.Sau công đoạn tô màu, những chiếc mặt nạ sặc sỡ sắc màu sẽ được đem phơi dưới nắng.Nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường, đồng thời sáng tạo ra nhiều mẫu mã mặt nạ giấy bồi với kiểu dáng khác nhau, gia đình bà Lan có tới 30 khuôn lớn nhỏ, đều do tự tay 2 vợ chồng làm ra.Theo bà Lan, nghề này đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận, tập trung cao độ. Hôm nào, ông bà cũng ngồi liền từ 9h sáng đến 17h tối để làm mặt nạ. Ngồi lâu, tê chân, mỏi gối nhưng vì yêu nghề, nên ông Hòa, bà Lan vẫn gắn bó đến ngày hôm nay.Mỗi chiếc mặt nạ bồi truyền thống được bán ra thị trường với mức giá dao động trong khoảng vài chục đến hơn trăm nghìn một cái, tùy thuộc vào kích cỡ, mẫu mã.Giữa một “rừng” hàng hóa hỗn tạp, khách hàng đã mua mặt nạ của bà một lần là nhận ra ngay. Bởi những chiếc mặt nạ được làm thủ công tinh xảo, các nếp gấp gọn gàng, màu sắc tươi sáng không lẫn vào đâu được. Trải qua thời gian, có những giai đoạn ông bà lao đao khi đồ chơi Trung Quốc xuất hiện tràn ngập thị trường khiến mặt nạ giấy bồi không thể bán được. Tuy nhiên, lo lắng về độ an toàn của những món đồ chơi không rõ nguồn gốc, nhiều người lại tìm về món đồ chơi truyền thống của ông bà.Dù các con không tiếp nối nghề truyền thống, nhưng bà Lan vui mừng cho biết khi đã tìm thấy truyền nhân để duy trì nghề tổ tiên để lại. Bởi theo bà, bà muốn trao nghề cho những người có cùng đam mê như mình, để nét văn hóa dân tộc còn được lưu giữ đến đời sau./.
