Thiếu tiền phát triển KHCN trong khi quỹ KHCN quốc gia tồn dư cả chục nghìn tỷ

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Huỳnh Thành Đạt ngày 7/6,ĐạibiểuchấtvấntìnhtrạngthừaquỹtồnquỹchoKHCNhàngchụcnghìntỷ đại biểu Dương Minh Ánh, đoàn Hà Nội nêu ý kiến về việc quản lý, sử dụng Quỹ Phát triển khoa học, công nghệ quốc gia còn nhiều tồn tại, hạn chế.

“Đến nay là gần 10 năm thành lập quỹ nhưng tình trạng thiếu tiền, thừa quỹ, tồn quỹ đến hàng chục nghìn tỷ đồng, trong khi nguồn lực dành cho khoa học, công nghệ còn nhiều khó khăn, doanh nghiệp không mặn mà với việc trích lập và sử dụng quỹ, cơ cấu chi của quỹ còn bất hợp lý”, đại biểu Dương Minh Ánh cho hay.

“Chi chủ yếu dành cho tổ chức chương trình, đề tài, dự án chiếm tới 84,4%, trong khi đó, các khoản chi cho hỗ trợ phát triển khoa học, công nghệ tại doanh nghiệp đến nay chỉ chiếm 14,5%, mặc dù đây là nội dung chi thiết thực gắn với các doanh nghiệp”, đại biểu đoàn Hà Nội dẫn chứng.

Đại biểu Dương Minh Ánh đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của Bộ KH&CN như thế nào và giải pháp để khắc phục tình trạng trên ra sao.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp cho rằng hiện nay ngoài quỹ phát triển khoa học, công nghệ của Nhà nước, quỹ phát triển khoa học, công nghệ của các doanh nghiệp bây giờ hầu như doanh nghiệp nào cũng không mặn mà.

Theo báo cáo của bộ thì hằng năm chỉ có trên, dưới 200 doanh nghiệp tham gia vào quỹ này, đặc biệt là quỹ doanh nghiệp FDI không có một doanh nghiệp nào tham gia vào quỹ này.

“Phải chăng chính sách hỗ trợ của Nhà nước thời gian qua chưa đủ nên doanh nghiệp không mặn mà tham gia quỹ, đặc biệt là doanh nghiệp FDI rất giàu mà họ không tham gia. Tôi đề nghị Bộ trưởng cũng chia sẻ nội dung này để cho doanh nghiệp có sự yên tâm đầu tư khoa học, công nghệ tăng năng suất lao động và tăng chất lượng sản phẩm để đủ sức cạnh tranh sản phẩm của họ trên thị trường”, đại biểu Phạm Văn Hòa nêu rõ.

Tìm cơ chế thu hút doanh nghiệp trích lập quỹ KHCN

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, theo quy định của luật thì Quỹ phát triển khoa học công nghệ ở doanh nghiệp được thành lập và được quyền trích kinh phí của mình cho quỹ này. Nếu như các doanh nghiệp ngoài nhà nước khuyến khích nhưng đối với doanh nghiệp nhà nước thì bắt buộc tỷ lệ phải từ 3 - 10%, sứ mệnh là nhiệm vụ của doanh nghiệp sử dụng quỹ như thế nào thì tôi xin không trao đổi ở đây mà chỉ xin trao đổi về hiệu quả cũng như là khó khăn cũng như giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Lý giải số liệu thống kê giải ngân đầu tư cho KHCN đến nay mới chỉ đạt 60% trên số tiền 23.000 tỷ mà các doanh nghiệp đã trích lập, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, chỉ các doanh nghiệp lớn thì trích quỹ mới có giá trị tương đối lớn, còn các doanh nghiệp khác vừa và nhỏ thì việc trích quỹ rất khó khăn.

Về nguồn lực cũng như phương thức sử dụng quỹ này thế nào cho hiệu quả, Bộ trưởng Bộ KH&CN cho biết, các quy định chúng ta còn vướng mắc, khó khăn, không thu hút được các doanh nghiệp thiết lập quỹ, ngay cả các doanh nghiệp FDI họ rất có điều kiện để trích lập quỹ nhưng họ thấy tính hấp dẫn chưa cao, cho nên đến nay các tập đoàn lớn chỉ sử dụng theo cách thức riêng, không thiết lập quỹ, kể cả các trung tâm của Samsung, Panasonic, LG…

“Nguyên nhân là do việc sử dụng quỹ hiện nay rất khó. Ví dụ, vấn đề mua sắm trang thiết bị để phục vụ cho đổi mới công nghệ, phục vụ cho quá trình nâng cao năng suất, hiệu quả và chất lượng hoạt động của doanh nghiệp đều rất khó”, Bộ trưởng Bộ KH&CN nói.

Mặc dù vừa rồi Bộ KH&CN, Bộ Tài chính ban hành những thông tư theo chỉ đạo của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 43 của Quốc hội. Tuy nhiên, 2 thông tư đó ban hành cho đến thời điểm này chưa có tính hấp dẫn cao, chưa thu hút thêm được nhiều các doanh nghiệp trích lập quỹ.

“Thời gian sắp tới chúng tôi cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu và đề xuất với Chính phủ và Quốc hội để làm thế nào có những cơ chế, chính sách thu hút được các doanh nghiệp trích lập quỹ cũng như là sử dụng hiệu quả quỹ của mình. Đặc biệt là tiếp tục cho triển khai việc cho phép các doanh nghiệp sử dụng quỹ để mua sắm trang thiết bị, máy móc để đổi mới công nghệ cũng như phục vụ trực tiếp cho sản xuất, kinh doanh của đơn vị đó”, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt thông tin.

Bộ trưởng cũng khẳng định đây là một chủ trương hết sức đúng đắn và phù hợp, tuy nhiên để tháo gỡ chúng ta cần phải xem xét lại quy trình, thủ tục cũng như các quy chế về hoạt động của quỹ này./.